Duszność a stres – co wynika z tego połączenia? Jak sobie poradzić, gdy wpadniemy w błędne koło lęku i braku tchu? Jak przejąć kontrolę nad emocjami i oddechem? Dowiedz się, jakie znaczenie mają w tym ćwiczenia samoświadomości oddechu i przerwij błędne koło duszności.
Czym jest błędne koło duszności?
Duszność to objaw, który zna prawie każdy pacjent chory na POChP lub astmę. Duszność definiuje się jako subiektywne odczucie braku tchu. Objaw sam w sobie jest dotkliwy. Często dodatkowo współistnieje z narastającym, paraliżującym stresem, czy wręcz atakiem paniki.
W momencie, gdy straci się kontrolę nad emocjami i oddechem, można wejść w tzw. błędne koło duszności.
Jest to zamknięte koło wzajemnie potęgujących się objawów, gdzie duszność powoduje stres, a stres nasila duszność – niezależnie od tego, co było pierwsze.
Jak sobie poradzić? Przygotuj się i ogarnij to!
Kluczem jest właściwe rozpoznawanie własnych emocji, wcześniejsze nakreślenie „planu awaryjnego” i jego wdrożenie. Konieczne jest więc przepracowanie w głowie najbardziej prawdopodobnych scenariuszy sytuacji kryzysowej, które mogą się wydarzyć.
Stres, na który jesteśmy przygotowani, działa bardziej mobilizująco i raczej ułatwia działanie niż je destabilizuje. Już sama świadomość, że inhalator z lekiem wziewnym jest w naszej lewej kieszeni okrycia wierzchniego, daje nam poczucie bezpieczeństwa i chroni przed skutkami jego poszukiwania w sytuacji nagłej.
Można też przewidzieć, że idąc np. na rozprawę rozwodową, doświadczymy silnego stresu. Dobrze jest się wtedy przygotować, zwizualizować zawczasu przebieg wydarzeń, określić emocje, jakie się pojawią, odczuć je wcześniej a na pewno stres wynikający z trudnego wydarzenia będzie mniej dotkliwy.
Oddech jako sposób na kontrolę emocji
Oprócz opisanego wcześniej kreślenia możliwych planów czy schematów, istnieją ćwiczenia, które mogą sprzyjać kontroli emocji.
Poniżej przedstawiamy przykładowe ćwiczenie, zaczerpnięte z treningu uważności mindfulness, które odnosi się do samoświadomości w zakresie oddechu. Ćwiczenie to możemy wykonać podczas dowolnej sesji ćwiczeń oddechowych.
Ćwiczenie polega na skupieniu uwagi na zjawiskach czy zdarzeniach dziejących się podczas oddychania, np. na tym:
- jaką temperaturę ma powietrze,
- jak porusza się klatka piersiowa,
- jak głęboko oddychamy,
- czy powietrze ma jakiś zapach,
- czy słyszymy własny oddech itd.
Jeżeli skupimy uwagę na sobie, okaże się, że oddech jest wielką kopalnią małych zdarzeń. Przeniesienie koncentracji z otaczającego świata na siebie, pozwala odciąć się od stresorów, a tym samym kontrolować poziom stresu i osiągać stan balansu emocjonalnego.
Ćwiczenie to można zastosować w początkowych stadiach rozkręcania spirali duszności. Zmniejszymy wtedy ryzyko doznania duszności wskutek stresu emocjonalnego. Jednak nie w każdej sytuacji można sobie poradzić samemu – trzeba być przygotowanym i mieć kogoś zaufanego, kto pomoże w potrzebie.
Podsumowanie
Niełatwo jest uniknąć stresu w codziennym życiu. Rozmowa o pracę, trudny egzamin w szkole, problemy w pracy i wszelkie sytuacje, nad którymi ciężko zapanować, wywołują lęk i zdenerwowanie, które może nasilać odczucie duszności. Aby temu zaradzić warto przewidywać emocje, wprowadzić odpowiednie ćwiczenia oraz zadbać o balans emocjonalny.
Przerwij błędne koło duszności!
Źródła:
Kuna Piotr, Pierzchała Władysław, Jankowski (red). Astma i POChP w pytaniach odpowiedziach, wyd. MedycynaPratyczna, Łódź 2008.
Konsultacja merytoryczna: mgr Paweł Janus – fizjoterapeuta, dietetyk
Jeżeli podobał Ci się artykuł i chcesz budować z nami swoją wiedzę o zdrowiu płuc – zapraszamy na regularny, codwutygodniowy newsletter „Życia bez duszności”.