Drenaż jest jedną z technik fizjoterapeutycznych, której celem jest oczyszczenie dróg oddechowych. Z artykułu dowiesz się, na czym polega drenaż autogeniczny. Poznasz 3 kroki do skutecznego oczyszczenia oskrzeli. Zyskasz także informacje, jak bezpiecznie korzystać techniki drenażu.
Drenaż, czyli sposób na oczyszczenie dróg oddechowych
Drenaż to zespół procedur mających na celu oczyścić drogi oddechowe z zalegającej wydzieliny.
Technika drenażu składa się z trzech etapów:
- Aktywacji,
- Przemieszczenia,
- Ewakuacji.
Techniki drenażowe stosuje się, gdy w oskrzelach zalega nadmiar wydzieliny a jej naturalne wydalenie jest utrudnione. Do chorób wymagających toalety (czyli oczyszczenia) drzewa oskrzelowego zaliczamy: rozstrzenie oskrzeli, mukowiscydozę oraz dyskinezę rzęsek, astmę, POChP czy włóknienie płuc. Powyższa lista jednak nie wyczerpuje wszystkich wskazań do drenażu. Z powodzeniem można stosować techniki oczyszczające nawet w przeziębieniu, gdy mamy problemy z odkrztuszaniem i uwzględnimy wszystkie przeciwwskazania.
Wiedząc już, czym jest drenaż i w jakim celu go stosujemy, warto dowiedzieć się, jak go przeprowadzić.
Drenaż krok po kroku
Poniżej przeczytasz o 3 krokach, które pozwolą na pozbycie się zalegającej wydzieliny:
Krok 1: Aktywacja
Faza aktywacji polega na oderwaniu wydzieliny od ścian oskrzeli. Często jest ona poprzedzona inhalacją np. solankową, czy też podaniem leków w celu rozrzedzenia zalegającej wydzieliny. Procedurę aktywacji można przeprowadzić stosując urządzenia mechaniczne wytwarzające wibracje bądź manualnie: rękami własnymi albo terapeuty. W najprostszym wydaniu aktywacja sprowadza się do oklepywania klatki piersiowej opuszkami palców, czy rękoma ułożonymi w łódkę.
Jak prawidłowo wykonać technikę oklepywania? Przeczytaj o tym w naszym artykule.
Krok 2: Przemieszczenie
Kolejny etap to przemieszczenie. W fazie tej wykorzystuje się technikę zwaną drenażem autogenicznym. Polega on na oddychaniu wzrastającymi objętościami powietrza – niską, średnią oraz wysoką. Po każdym pobraniu powietrza następuje około 3 sekundowa pauza, a następie wzdychający wydech. Schemat wygląda następująco:
Zaczynamy pełnym wydechem; następie wykonujemy :
- wdech niską objętością ok. 20% normalnego wdechu – pauza – wydech; powtarzamy trzykrotnie;
- następnie wdech średnią objętością ok. 50% normalnego wdechu – pauza – wydech; wykonujemy sekwencję trzykrotnie;
- na koniec wdech wysoką objętością ok. 80% normalnego wdechu – pauza – wydech. I znów potarzamy to trzy razy. Co ważne, powstrzymujemy się od kaszlu, aż do zakończenia ostatniej fazy.
Cała procedurę powtarza się 2-3 razy, a jej celem jest przesunięcie wydzieliny z obwodowych do centralnych dróg oddechowych.
Krok 3: Ewakuacja
Ostatnia faza to ewakuacja, czyli zespół procedur prowadzący do efektywnego kaszlu. Może to być nasilony wydech lub nasilony wydech z wypowiedzeniem litery „K” lub „H”. Aby kaszel był efektywny, dobrze jest wykonać go dwustopniowo: jako dwa następujące po sobie kaszlnięcia, pierwsze słabsze i drugie mocniejsze. W praktyce krok drugi i krok trzeci często bywają nierozerwalne, gdyż samo przemieszczenie wydzieliny może sprowokować jej ewakuację, czyli kaszel.
Bezpieczeństwo i higiena kaszlu
Przy kasłaniu dobrze pamiętać o zasadach higieny, do których należą:
- Zasłonięcie ust zgięciem łokciowym,
- Skręcanie ciała tak, by w linii naszego kaszlnięcia nie było żadnych osób,
- Zachowanie bezpiecznej odległości,
- Mycie i dezynfekowanie rąk.
Jakie są przeciwwskazania do drenażu?
Przed wykonaniem drenażu warto skonsultować się z fizjoterapeutą lub lekarzem, ponieważ nie w każdym przypadku jej wykonanie jest bezpieczne.
Do najważniejszych przeciwwskazań do drenażu należą:
- Świeży udar mózgu,
- Świeży zawał serca,
- Osteoporoza i łamliwość kości,
- Odma,
- Tętniak aorty,
- Stan po operacjach zespolenia przełyku lub refluks żołądkowo-przełykowy,
- Obrzęk płuc,
- Zaburzenia rytmu serca,
- Ciąża,
- Krwawienie z dróg oddechowych i pokarmowych.
Podsumowanie
Skuteczne oczyszczanie dróg oddechowych to ważny element sprawnego funkcjonowania organizmu. Niedrożne drogi oddechowe wpływają niekorzystanie na nasze samopoczucie oraz zaburzają proces oddychania. Warto pamiętać o zasadach dotyczących higieny podczas kaszlu, aby zapobiegać rozpowszechnianiu się chorób w naszym otoczeniu.
Źródła:
Iwona Demczyszak, Jadwiga Kuciel-Lewandowska, Małgorzata Paprocka-Borowicz. Fizjoterapia w chorobach układu oddechowego, Górnicki Wydawnictwo Medyczne, Wrocław, 2009.
Konsultacja merytoryczna: mgr Paweł Janus – fizjoterapeuta, dietetyk
Jeżeli podobał Ci się artykuł i chcesz budować z nami swoją wiedzę o zdrowiu płuc – zapraszamy na regularny, codwutygodniowy newsletter „Życia bez duszności”.