Astma. Czy wszystkiemu winne są geny?

Astma
17-05-2022

Znasz czynniki, które mogą zwiększać ryzyko rozwoju astmy? Czy wszystkiemu winne są geny? Kto choruje na astmę częściej – mężczyźni czy kobiety? Dowiedz się, jakie czynniki w naszym otoczeniu są odpowiedzialne za większe prawdopodobieństwo zachorowania. Na koniec podpowiemy co zrobić, by zminimalizować ryzyko rozwoju astmy.

Dziecko zatykające nos  

Astma – geny i środowisko jako główne czynniki rozwoju. 

Astma a wpływ czynników. Do najważniejszych z nich należą: 

  • czynniki genetyczne, 
  • wpływ środowiska. 

Astma rozwija się wskutek interakcji między odziedziczoną skłonnością genetyczną a wyzwalającymi czynnikami środowiskowymi. W dalszej części artykułu dowiesz się więcej na temat obu tych grup czynników. 

Czy astma jest chorobą dziedziczną? 

Faktem jest, że chorzy na astmę częściej przekazują swemu potomstwu skłonność do zapadania na tę chorobę, jednak nie jest to choroba dziedziczna. Rodzinne występowanie astmy niekoniecznie ma podłoże genetyczne. Często przyczyną jest podobny tryb życia całej rodziny. Wówczas także ekspozycja członków rodziny na różne czynniki wyzwalające jest podobna! 

Astma a płeć. Czy ryzyko rozwoju astmy zmienia się z wiekiem?

W badaniach naukowych wykazano związek między występowaniem astmy a płcią. Wśród dzieci do 14 roku życia na astmę częściej chorują chłopcy. W okresie dojrzewania różnica znika i pojawia się ponownie u osób dorosłych. Wówczas z kolei astma oskrzelowa częściej rozpoznawana jest u kobiet. Charakterystyczne jest zwiększenie zachorowalności na astmę u kobiet w okresie przekwitania.   

Czy środowisko może zwiększać ryzyko rozwoju astmy? 

Wiele czynników występujących w bezpośrednim otoczeniu człowieka może potęgować ryzyko zachorowania na astmę. Należy do nich: 

  • Narażenie na alergeny: badania epidemiologiczne wskazują na zwiększenie ryzyka rozwoju astmy u osób uczulonych na roztocze kurzu domowego, sierść kota lub psa, zarodniki pleśni AspergillusAlternaria oraz alergeny karalucha; 
  • Zakażenia: rola zakażeń bakteryjnych i wirusowych jest bardzo duża. Zakażenia znacznie nasilają przebieg choroby. Jednocześnie – co ciekawe – środowisko wiejskie, które obfituje w endotoksyny bakteryjne, związane jest z mniejszym ryzykiem zachorowania na astmę; 
  • Zanieczyszczenie środowiska: chodzi tu nie tylko o zanieczyszczenie zewnętrze, spowodowane działaniem przemysłu, ruchu samochodowego i spalin, ale także środowisko wewnętrzne: w mieszkaniach i domach; 
  • Bierne palenie: na dym tytoniowy narażone są zwłaszcza dzieci, których rodzice palą. Nieodwracalne skutki, w tym zwiększone ryzyko rozwoju astmy, może przynieść także palenie papierosów przez kobiety w ciąży; 
  • Czynniki klimatyczne: w klimacie suchym, zwłaszcza powyżej 2 000 m n.p.m. choroba występuje rzadziej niż w klimacie wilgotnym i poniżej poziomu morza; 
  • Czynniki związane z pracą zawodową: duże ryzyko występuje u osób pracujących w rolnictwie, przy pracach malarskich i przy sprzątaniu. 

Astma aspirynowa 

Szczególnym rodzajem astmy jest astma aspirynowa związana z nadwrażliwością na aspirynę i inne leki z grupy niesterydowych leków przeciwzapalnych. Leki te wyzwalają jeden z jej objawów – duszność u osoby chorującej na astmę oskrzelową. 

Jak nie dopuścić do rozwoju astmy? 

Do działań, które pozwolą zminimalizować ryzyko rozwoju astmy należy:

  • Karmienie piersią niemowląt,  
  • Zapobieganie infekcjom dróg oddechowych u dzieci, 
  • Unikanie substancji, które drażnią drogi oddechowe (zanieczyszczenia powietrza, czynniki drażniąc w miejscu pracy, spaliny), 
  • Rzucenie palenia, unikanie miejsc zadymionych, 
  • Dbanie o środowisko mieszkania (usuwanie alergenów zwłaszcza roztoczy kurzu domowego i wilgoci), 
  • Unikanie alergenów wziewnych i pokarmowych.

Podsumowanie 

Istnieje szereg czynników, które mają duże znaczenie w rozwoju astmy. Na niektóre z nich, takie jak płeć czy predyspozycje genetyczne, nie mamy wpływu. Możemy jednak aktywnie zadbać o nasze otoczenie i unikać tych czynników środowiskowych, które zwiększają ryzyko rozwoju astmy.  

 

Źródła: 

Schatz M, Camargo, CA (2003) The relationship of sex to asthma prevalence, health care utilization, and medications in a large managed care organization. Annals of Allergy, Asthma & Immunology 91;6: 553-558 

Von Mutius E (2002) Environmental factors influencing the development and progression of pediatric asthma. Journal of Allergy and Clinical Immunology 109;6; S525-S532 

 

Konsultacja merytoryczna: dr n. med. Krystyna Komnata – pulmonolog, internista

Jeżeli podobał Ci się artykuł i chcesz budować z nami swoją wiedzę o zdrowiu płuc – zapraszamy na regularny, codwutygodniowy newsletter „Życia bez duszności”. 

  

JAK SIĘ ZAPISAĆ 

Powrót